Historie

Hongaars rood ontleent zijn naam aan het feit dat politiemensen uit Eindhoven, in 1994 op bezoek in Hongarije (Miskolc), kennis maakten met een kleurstofoplossing voor bloed en een monster meekregen. Theo Velders ging er actief mee aan de slag en verbeterde het recept van Evá Ivády en Attila Lénárt nog. Hij ontdekte ook de mogelijkheid om het met witte folie op te nemen en dat het spoor dan fluoresceert op de folie.
In 1996 werd het product commercieel verkrijgbaar via BVDA. De eerste publicatie in een internationaal tijdschrift waarin er over geschreven werd was in 1998 [1]. In 1996 had Theo Velders er echter al een lezing over gehouden op de IAI-conferentie in Greensboro (North Carolina).

Op wat voor oppervlakken kan het gebruikt worden

Hongaars rood is een kleurstofoplossing (Acid Fuchsin) op basis van een water/azijnzuurmengsel dat wordt gebruikt voor het kleuren van vingerafdrukken en schoenafdrukken gezet in bloed. Deze worden dan rood gekleurd. Hongaars rood is niet geschikt voor gebruik op absorberende oppervlakken zoals papier, karton, lakens of tapijt. Daarentegen werkt het goed op niet-absorberende oppervlakken zoals linoleum, glas, tegels, geverfde oppervlakken en PVC vloerbedekking. Ook op huid kan het gebruikt worden [2].

Fixeer bloedsporen voor kleuren

Voordat met kleuren kan worden begonnen dienen de bloedsporen eerst gefixeerd te worden. Dit is ter voorkoming van doorlopen (oplossen, verspreiden van het bloed) van het spoor. Doorlopen van het spoor veroorzaakt verlies van details. In zijn algemeenheid moet voor het gebruik van een bloedkleuringsreagens altijd eerst gefixeerd worden, met uitzondering van Leucokristalviolet (LCV) dat al fixatief bevat. Ook met LCV is fixeren echter aanbevolen voor het beste resultaat.

Fixeren van bloedsporen

Fixeren kan het beste gedaan worden met een 2%-ige oplossing van 5-sulfosalicylzur in water (20-23 gram in 1 liter demi-water of gedestilleerd water). In het verleden werd ook wel methanol gebruikt maar dit duurt veel langer, is gevaarlijk en onpraktisch op een PD.
Om er zeker van te zijn dat het bloedspoor goed gefixeerd is bevelen wij de volgende methode aan die gebruik maakt van absorberend papier (zoals filtreerpapier, tissues, papieren handdoeken) en een spuitfles met sulfosalicylzuuroplossing.

Neem een droog stuk absorberend papier dat groot genoeg om het te fixeren spoor te bedekken. Houd het papier boven het spoor, parallel met het oppervlak en laat dan één zijde van het papier op het oppervlak vallen (bijvoorbeeld een korte zijde als het een schoenspoor betreft). Doordrenk dit deel met fixeeroplossing over de gehele zijde, dit deel fungeert nu als een soortement anker.

Maak het gehele papier nu nat met de spuitfles, vanaf de kant die al op/langs het spoor ligt en laat het natte deel steeds op het spoor zakken. Dit voorkomt zoveel mogelijk dat luchtbellen tussen het papier en het spoor komen. Werk rustig (het papier zet uit wanneer het nat wordt) en als het spoor schuin ligt in het verticale vlak (of zo gehouden kan worden) begin dan aan de hoge kant en werk naar beneden.

Wanneer het natte papier het gehele spoor bedekt, laat het dan minstens 3 minuten liggen. Wanneer het bloed een dikke laag is 5 minuten of langer. Verwijder daarna het papier. Op het spoor achtergebleven fixatief kan met water weggespoeld worden, maar dat is niet noodzakelijk.
Wanneer het bloed relatief vers is zal een kleurverschil van donkerrood naar donkerbruin opgetreden zijn.

Werkwijze voor het kleuren

Als het spoor eenmaal gefixeerd is kan het gekleurd worden met de Hongaars roodoplossing. Gebruik een spuitfles of sproeiflacon om de kleurstofoplossing aan te brengen. Met vingerafdrukken kan een pipet gebruikt worden of met een voorwerp van niet al te grote afmetingen door onderdompelen in een container/bad met kleurstofoplossing.

Het gebruik van een sproeiflacon (de meest economische manier) heeft t.o.v. het gebruik van een spuitfles het nadeel dat er ook kleine druppeltjes in de lucht zullen gaan rondzweven. Het gebruik van een stofmasker om het inademen van de sproeinevel te voorkomen is dan ook aan te raden.
Nadat de kleurstofoplossing is opgebracht laat het dan ca. 1 minuut in contact met het spoor. Spoel daarna het oppervlak met water of 5%-ige azijn (19:1 mengsel van water en azijnzuur, dit is iets lager dan de concentratie van azijn voor consumptie - deze zou ca. 7% zijn). Vijf procent is hetzelfde mengsel van water/azijnzuur als gebruikt voor de kleurstofoplossing.

Als de afdrukken op de vloer zitten kan de spoeloplossing ook weggezogen worden met een waterstofzuiger. Absorberend papier zoals toegepast bij het fixeren, kan ook gebruikt worden.

Het is sterk aan te bevelen om na het spoelen achtergebleven water en waterdruppels met perslucht of een sterke föhn weg te blazen. Als er waterdruppels op de afdruk blijven zitten zal een deel van de kleurstof daar weer in oplossen. Na drogen zal dit zichtbaar zijn (mogelijk verlies van detail).

Afnemen en fluorescentie

Hongaars rood kleurt niet alleen goed, het heeft ook nog een paar speciale eigenschappen. De aangekleurde sporen kunnen met witte BVDA folie opgenomen worden zodat achtergronden worden geëlimineerd en/of delen op donkere achtergronden zichtbaar worden. Het opgenomen spoor fluoresceert ook, waardoor details of delen die met het blote oog nauwelijks zichtbaar waren nu duidelijk in fluorescentie te zien zijn.

Voordat begonnen kan worden met het afnemen van het spoor met een witte gellifter moet het helemaal droog zijn. Zorg er absoluut voor dat er geen luchtbellen tussen de folie en het spoor komen te zitten bij het opbrengen van de folie. Laat de folie dan een tijdje liggen, circa 15-30 minuten. Fotografeer het opgenomen spoor binnen een paar uur, daar de kleurstof langzaam diffundeert over het oppervlak en de folie in. Het spoor verliest daardoor aan scherpte.
Afnemen van het spoor kan meerdere keren gedaan worden, al of niet met tussendoor opnieuw kleuren. In belangrijke zaken is het aan te raden om het afnemen en kleuren meerdere keren te proberen.

Fluorescentie wordt opgewekt met groen licht (515-560 nm). Het filter voor de lens (en de gebruikte filterbril) is rood: Kodat Wratten 25, een barrièrefilter van ongeveer 600 nm of een long-pass filter met een aansnijfrequentie van ongeveer 600 nm.

Veiligheid

Hongaars rood is geen gevaarlijk mengsel. Omdat het op waterbasis is koen geen gevaarlijke dampen vrij bij het gebruik al kan de azijngeur irritant zijn. Het kleurt de huid al zal dat niet lang blijven zitten (in onze ervaring minder dan een dag). Vlekken op kleding verdwijnen bij een normale wasbeurt.

5-Sulfosalicylzuurpoeder is gekenmerkt als een irritante stof, maar de 2%-ige oplossing is geen gevaarlijk mengsel. Gezien het fixerende effect op bloed adviseren wij echter toch om bij gebruik handschoenen (nitril-, vinyl- of latexhandschoenen voldoen) te dragen. Gebruik van een bril is ook geen slecht idee.

Vermijd het inademen van sproeinevels (aerosols) en dampen van de fixeer en Hongaars rood-oplossing. Vermijd evenzo contact met de oplossingen. Na ieder gebruik handen wassen, speciaal voordat gegeten of gedronken wordt.

Effect op DNA-analyse

Volgens een Canadese studie kan na gebruik van Hongaars rood nog steeds bruikbaar DNA geïsoleerd worden van behandelde sporen.

Referenties en voetnoten

[1] Theeuwen, A.B.E.; Barneveld, S. van; Drok, J.W.; Keereweer, I.; Limborgh, J.C.M.; Naber, W.M.; Velders, T., "Enhancement of footwear impressions in blood", Forensic Science International, 1998, vol. 95, p. 133-151 (doi: 10.1016/S0379-0738(98)00084-X)
[2] Petretei, D.; Angyal, M., "Recovering Bloody Fingerprints from Skin", Journal of Forensic Idenfication, 2015, vol. 65, nr. 5, p. 813-827